Dzierżoniów

Promocja książki "Gruzja nieznana. Wspólne losy Gruzinów i Polaków" odbyła się we wtorek 29 listopada w Miejsko-Powiatowej Bibliotece Publicznej w Dzierżoniowie. Połączono ją z rozstrzygnięciem konkursu literacko-fotograficznego "Kresy dalekie i bliskie".

Na spotkanie autorskie, oprócz władz miasta i przedstawicieli Spółdzielni Mieszkaniowej, stawili się licznie działający w naszym mieście Kresowiacy. Poza interesującą tematyką książki, znalazły się w niej informacje o Walerianie Tewzadze, wieloletnim mieszkańcu Dzierżoniowa.

Ten urodzony w 1894 roku Gruzin w latach 1918-1921 współtworzył zręby nowej armii społeczeństwa gruzińskiego, walczącej z bolszewickim agresorem. W okresie drugiej wojny światowej, kiedy wraz z sobie podobnymi uciekł do Polski, był jednym z obrońców Warszawy. Wstąpił do Armii Krajowej, za co po wojnie musiał się ukrywać przed służbami bezpieczeństwa. Ostatecznie osiedlił się w Dzierżoniowie i przybrał nazwisko Walery Krzyżanowski. W 1985 roku został pochowany na tutejszym cmentarzu. 18 marca 2009 roku przed budynkiem Spółdzielni Mieszkaniowej odsłonięto obelisk poświęcony temu kawalerowi orderu Virtuti Militari. Data była nieprzypadkowa - 88 lat wcześniej Walerian Tewzadze po raz ostatni widział ojczystą Gruzję. Tego dnia wraz z innymi oficerami musiał się ewakuować przed nadciągającą armią bolszewicką.

Oczywiście książka to nie tylko losy Tewzadze. Sporo miejsca w niej poświęcono historii Gruzji, jej dziejom kulturowym i politycznym. Znaleźć w niej można także nieznane wcześniej zdjęcia i dokumenty. Dużo można się z niej dowiedzieć o gruzińskim świętym męczenniku ojcu Grzegorzu Peradze, a także o prometeiźmie, czyli nurcie solidarności politycznej, który połączył walczących z zaborcą Polaków i Gruzinów.

W Dzierżoniowie na promocję książki przyjechało dwóch z trzech jej autorów - Piotr Warisch oraz Piotr Hlebowicz (zabrakło Dawida Kolbai). - Nasz album powstawał około roku. Tyle zajęło nam zbieranie materiałów, spotkania z rodzinami oficerów gruzińskich. W Tibilisi odwiedziliśmy także archiwa KGB - mówił Piotr Warisch. - Żartujemy czasem, że tak naprawdę to pracujemy nad tą książką od 30 lat, bo właśnie wtedy poznaliśmy się z Piotrem Hlebowiczem. Działaliśmy obaj w Solidarności, a opisywany przez nas w albumie prometeizm ma podobne założenia.

Jak podkreślano, do powstania książki przyczyniła się pomoc wielu instytucji, w tym Urzędu Miasta oraz Spółdzielni Mieszkaniowej w Dzierżoniowie.

Nagrodzeni za wspomnienia

Spotkanie autorskie połączono z rozwiązaniem konkursu "Kresy dalekie i bliskie", jaki MPBP ogłosiła jakiś czas temu. - To chyba pierwsze nasze zetknięcie z tą tematyką, bo wcześniej nie przygotowywaliśmy żadnych wystaw ani konkursów o Kresach - powiedziała Krystyna Gliwa, bibliotekarka i organizatorka konkursu. Jak dodała, w przyszłości mogą być organizowane kolejne edycje, gdyż spotkał się z zainteresowaniem dzierżoniowian - było dziewięć zgłoszeń i 22 prace.

W kategorii literackiej nagrody otrzymali: Jan Jeleń, Krystyna Patrzykąt i Florian Kuriata. Wyróżnienia wręczono: Edwardowi Bieniowi, Janinie Piotrowskiej i Kazimierzowi Ozdze.

W kategorii fotograficznej komisja przyznała nagrodę Edwardowi Bieniowi. Natomiast wyróżnienia otrzymali Krystyna Pawełek i Kazimierz Ozga.

­Najważniejsze dla nas jest to, że o Kresach wreszcie mówi się więcej - powiedział odbierając swoje nagrody Edward Bień, prezes Stowarzyszenie Kresowian w Dzierżoniowie.

Wystawę prac konkursowych można oglądać do końca roku w holu biblioteki w Rynku.

Źródło: Tygodnik Dzierżoniowski